Για
μια σειρά αγωνιστές και οργανώσεις που δυνάμωσαν μέσα στην έκρηξη του
Μάη του '68 η Κίνα προσέφερε ένα σημείο αναφοράς. Στην Κίνα υπήρχε ένα
καθεστώς που είχε προκύψει από μια τεράστια επανάσταση το 1949, είχε
ανοιχτή σύγκρουση με τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό, ενώ ταυτόχρονα είχε
αποστασιοποιηθεί από τη Σοβιετική Ενωση. Αυτή η αποστασιοποίηση φαινόταν
να είναι “από τα αριστερά”. Η Κίνα είχε έρθει σε ρήξη με τη Ρωσία,
κατηγορώντας την ηγεσία της για την “ειρηνική συνύπαρξη” με τον
ιμπεριαλισμό, και ότι είχε αναθεωρήσει τον μαρξισμό. Ο Μάο Τσε Τουνγκ
έλεγε πως στη Σοβιετική Ένωση είχε πραγματοποιηθεί αντεπανάσταση, μια
νέα άρχουσα τάξη είχε πάρει την εξουσία και πλέον είχε παλινορθωθεί ο
καπιταλισμός.
Όταν
πρωτοξέσπασε η σινοσοβιετική ρήξη, στη δεκαετία του '50, μόνο μικρές
ομάδες στα περισσότερα Κομμουνιστικά Κόμματα διασπάστηκαν για να
ακολουθήσουν την Κίνα. Ομως η διαδικασία της λεγόμενης “Πολιτιστικής
Επανάστασης” που ξεκίνησε το 1966 αποτέλεσε νέα πηγή έμπνευσης και
έκανε τη “σκέψη του Μάο” ελκυστική για τη νέα ριζοσπαστικοποίηση.
Η
συνθηματολογία της Πολιτιστικής Επανάστασης φαινόταν όντως αριστερή. Ο
Μάο είχε καλέσει τη νεολαία να “βομβαρδίσει τα αρχηγεία”, να συγκρουστεί
δηλαδή με το κατεστημένο της κομματικής ηγεσίας και του στρατού. Η
νεολαία στην Κίνα έμοιαζε να κάνει μια “επανάσταση μέσα στην
επανάσταση”, όχι μόνο ενάντια στον καπιταλισμό, αλλά και σε όσους μέσα
στο καθεστώς ακολουθούσαν τον “καπιταλιστικό δρόμο”, όσους έβαζαν τον
εαυτό τους πάνω από το γενικό συμφέρον. Αντίθετα με τη Σοβιετική Ένωση,
όπου από την άνοδο του Στάλιν και μετά κάθε μαζική κινητοποίηση
πατασσόταν αμείλικτα, στην Κίνα της Πολιτιστικής Επανάστασης οι
Ερυθροφρουροί βρίσκονταν υπό διαρκή κινητοποίηση ενάντια στους
“αντιδραστικούς”. Το μαοϊκό τσιτάτο “Είναι δίκαιο να εξεγείρεσαι” λογικά
διακόσμησε πολλούς τοίχους και πολλά πανό το 1968. Ήταν τέτοια η αύρα
της Πολιτιστικής Επανάστασης ώστε είχε επιρροή σε πολλές και
διαφορετικές επαναστατικές οργανώσεις -όχι μόνο τις αυστηρά μαοϊκές.
Στην Ιταλία, οι τρεις μεγαλύτερες οργανώσεις της επαναστατικής Αριστεράς
στα τέλη της δεκαετίας του '60, παρότι με διαφορετικές ιδεολογικές
καταβολές δήλωναν όλες επηρεασμένες από τη “σκέψη του Μάο”.
Για
να ξεθάψουμε την αλήθεια του τι συνέβαινε στην Κίνα, πίσω από την αίγλη
της Πολιτιστικής Επανάστασης δεν χρειαζόμαστε αντικομμουνιστικά βιβλία
σαν την τελευταία ογκώδη βιογραφία του Μάο που κυκλοφόρησε από τις
εκδόσεις της Εστίας. Χρειάζεται όμως μια σοβαρή εκτίμηση για το τι
είδους καθεστώς ήταν αυτό που προέκυψε στην Κίνα το 1949 και πώς
οδηγήθηκε στην κρίση της δεκαετίας του '60. Χρειάζεται μια μαρξιστική
ανάλυση για το ποια ήταν η ταξική φύση και του Κομμουνιστικού Κόμματος
και της Πολιτιστικής Επανάστασης, πίσω από τις ταμπέλες που έδιναν τότε
οι ίδιοι στους εαυτούς τους. Σίγουρα το 1968 ήταν πολύ πιο δύσκολο να
γίνει κάτι τέτοιο. Είχαν περάσει τέσσερις ολόκληρες δεκαετίες μετά την
οριστική ήττα της ρώσικης επανάστασης από τη σταλινική αντεπανάσταση. Ο
σοβιετικός “μαρξισμός” δεν ήταν εργαλείο επαναστατικής ανάλυσης και
δράσης αλλά δικαιολόγησης της πολιτικής της Σοβιετικής Ένωσης.
Η
πραγματικότητα ήταν ότι η επανάσταση του 1949 δεν είχε καμία σχέση με
τον Κομμουνισμό πέρα από ότι στην ηγεσία της είχε ένα κόμμα που λεγόταν
κομμουνιστικό. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας (ΚΚΚ) δεν είχε καμιά σχέση
με την εργατική τάξη.
Ήταν ένα κόμμα μαζικό που στη δεκαετία του '40
κέρδισε την υποστήριξη της πλειονότητας των φτωχών αγροτών. Στην ηγεσία
του βρισκόταν ένα στρώμα διανοούμενων, όπως ο Μάο Τσε Τουνγκ, που είχαν
όραμα να απελευθερώσουν την Κίνα από την εκμετάλλευση των ιμπεριαλιστών.
Από τα μέσα του 19ου αιώνα η Κίνα είχε μετατραπεί σε αγγλική και
γαλλική αποικία. Ο,τι άρπαξε η Γερμανία στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι
Ευρωπαίοι δεν το επέστρεψαν στην Κίνα αλλά στην Ιαπωνία που είχε
αναδειχθεί ως νέα ιμπεριαλιστική δύναμη. Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος έφερε
νέους εξευτελισμούς, αρπαγές και κατοχές. Οι ηγέτες του ΚΚΚ ήθελαν μια
Κίνα ανεξάρτητη που θα μπορούσε να αναπτυχθεί, να λύσει το πρόβλημα της
μαζικής φτώχειας και να ξεπεράσει όλες τις μεσαιωνικές καταπιέσεις που
διαιωνίζονταν με την ανοχή των ιμπεριαλιστών -για παράδειγμα το βάρβαρο
υποχρεωτικό δέσιμο των γυναικείων πελμάτων.
Η
ηγεσία του ΚΚΚ είχε τις ρίζες της σε μια τεράστια αλλά χαμένη
επανάσταση, από την οποία κουβαλούσε και την αναφορά στον κομμουνισμό
παρότι η λέξη είχε χάσει το νόημά της. Το 1925-27 η Κίνα συγκλονίστηκε
από μια τεράστια επανάσταση που ξεκίνησε με αιτήματα
εθνικοαπελευθερωτικά αλλά γρήγορα μετατράπηκε σε μια κοινωνική
επανάσταση ενάντια και στους ξένους και τους κινέζους καπιταλιστές, και
στους προδότες και τους “πατριώτες” γαιοκτήμονες. Το ΚΚΚ είχε παίξει
σημαντικό ρόλο, παρά το μικρό του μέγεθος στο να κινητοποιήσει την
εργατική τάξη. Η εργατική τάξη της Κίνας είχε μαζικοποιηθεί ταχύτατα
μέσα στη δεκαετία του '20 και βρισκόταν συγκεντρωμένη σε πόλεις όπως η
Σανγκάη και η Καντόνα. Μπήκε τόσο ορμητικά στη μάχη που κατάφερε να
βρεθεί στην ηγεσία του κινήματος. Οι εργατικές απεργίες καθόρισαν την
επανάσταση του '25-'27. Όμως η σταλινική ηγεσία της Τρίτης Διεθνούς
συμβούλεψε το ΚΚΚ να βάλει φρένο στην εργατική τάξη για να μην τρομάξουν
οι πατριώτες αστοί “σύμμαχοι” της Ρωσίας που βρίσκονταν οργανωμένοι στο
κόμμα Κουομιντάνγκ. Αποτέλεσμα αυτής της προδοσίας ήταν όχι μόνο να μην
υλοποιηθούν οι στόχοι της Επανάστασης αλλά να σφαγιαστεί η ηγεσία της
εργατικής τάξης και του ΚΚΚ από τους κατά τα άλλα συμμάχους αστούς. Το
μόνο τμήμα του κόμματος που επιβίωσε ήταν οι ένοπλοι αντάρτες -ο Εθνικός
Απελευθερωτικός Στρατός- στέλεχος του οποίου ήταν και ο Μάο. Αν
ακολουθούσαν τις εντολές του Στάλιν θα είχαν αυτοδιαλυθεί. Αντί γι' αυτό
κατάφεραν να επιβιώσουν για δεκαετίες χτίζοντας βάσεις στην ύπαιθρο,
προσπαθώντας να ισορροπήσουν ανάμεσα στις πιέσεις των διαφορετικών
τάξεων. Κέρδιζαν την υποστήριξη των χωρικών υποσχόμενοι καλύτερες
συνθήκες στις περιοχές που έλεγχαν. Ήθελαν όμως και την ανοχή των
γαιοκτημόνων χάρη στο πλεόνασμα των οποίων επιβίωναν. Ο Εθνικός
Απελευθερωτικός Στρατός δεν έκανε λόγο όχι για σοσιαλισμό, αλλά ούτε καν
για αναδασμό.
Όμως, η ζωή στις περιοχές που έλεγχε ήταν σίγουρα
καλύτερη σε σχέση με τις περιοχές του Κουομιντάνγκ. Στη διάρκεια του
πολέμου κατάφερε να υλοποιήσει με ακόμη μεγαλύτερη επιτυχία αυτή την
ισορροπία ανάμεσα στις τάξεις, αναγνωρίζοντας ως “πατριώτες” τους
γαιοκτήμονες που τάσσονταν ενάντια στους ιάπωνες εισβολείς. Μετά τον
πόλεμο ακολούθησε εμφύλιος ανάμεσα στο στρατό του Μάο και το
Κουομιντάνγκ. Το ΚΚΚ ήταν ένα κόμμα του 1,2 εκατομμυρίων μελών
συσπειρώνοντας τους χωρικούς που έβλεπαν ένα μέλλον όχι μόνο χωρίς
ιμπεριαλιστές αλλά και χωρίς την εκμετάλλευση των γαιοκτημόνων. Οι
χωρικοί δεν άκουγαν τις συμβουλές της ηγεσίας του κόμματος για προστασία
των “πατριωτών” γαιοκτημόνων. Εκατομμύρια απλοί άνθρωποι πήραν την
κατάσταση στα χέρια τους και έφεραν τα πάνω κάτω στην Κίνα για να
μπορέσει τον Οκτώβρη του 1949 ο Μάο να ανακηρύξει τη Λαϊκή Δημοκρατία
στο Πεκίνο. Τα απομεινάρια των Εθνικιστών του Κουομιντάνγκ κατέφυγαν
στην Ταϊβάν και οι ιμπεριαλιστές διατήρησαν μόνο το Χονγκ Κονγκ.
Η
μόνη δύναμη που η ηγεσία του ΚΚΚ δεν ήθελε με τίποτα να μπει σε κίνηση
ήταν η εργατική τάξη. Στόχος ήταν η ανάπτυξη της Κίνας και αυτό
απαιτούσε και συνεργασία με τους καπιταλιστές και περισσότερη δουλειά
απ' όλους, όχι αγώνες και απεργίες. Η καινούργια σημαία της Κίνας είχε 5
αστέρια, ένα μεγάλο για το κόμμα και τέσσερα για τις κοινωνικές τάξεις
που έκαναν την επανάσταση: μία από αυτές ήταν και η εθνική αστική τάξη.
Την Κίνα θα την κυβερνούσε πλέον ο “λαός” στον οποίον ανήκαν και οι
τέσσερις τάξεις, σύμφωνα με τη μαοϊκή ορολογία της εποχής. Η αλήθεια
ήταν ότι καμιά από τις τέσσερις αυτές τάξεις δεν κυβερνούσε την Κίνα.
Τον έλεγχο τον είχε η ηγεσία του ΚΚΚ και του Εθνικού Απελευθερωτικού
Στρατού που θα ξεκινούσε να υλοποιήσει το όραμα της εθνικής ανάπτυξης
της Κίνας.
Ο
κρατικός καπιταλισμός της Ρωσίας έδινε ένα πρότυπο για το πώς μπορεί να
υλοποιηθεί αυτή η ανάπτυξη. Η Κίνα χρειαζόταν και την οικονομική και τη
στρατιωτική βοήθεια της Ρωσίας για τα πρώτα της βήματα. Όμως το νέο
καθεστώς δεν ήταν δημιούργημα του Στάλιν. Αντίθετα μάλιστα, η μοιρασιά
της Γιάλτας δεν είχε προβλέψει την επανάσταση του '49 και ο Στάλιν
επεδίωκε ένα συμβιβασμό με το Κουομιντάνγκ μέχρι τέλους. Ενώ και από τη
μεριά του το ΚΚΚ προσπαθούσε να κερδίσει την εύνοια των ΗΠΑ στη διάρκεια
του πολέμου. Αυτά τα λοξοκοιτάγματα σταμάτησαν γρήγορα καθώς ο Ψυχρός
Πόλεμος χώρισε τον κόσμο στα δύο.
Η
Κίνα ξεκινούσε να οικοδομήσει έναν καπιταλισμό με κέντρο το κράτος,
όμως η αφετηρία της ήταν χειρότερη από ό,τι για τη σταλινική Ρωσία.
Υπήρχε μεγαλύτερη φτώχεια και πείνα από ό,τι στη Ρωσία της δεκαετίας του
'20, η βιομηχανική ανάπτυξη ήταν μικρότερη σε σχέση με την τσαρική
Ρωσία, στην ύπαιθρο υπήρχε μεγαλύτερη πολυδιάσπαση της γης στα χέρια των
αγροτών και ούτε τόσο μεγάλη γαιοκτησία, ούτε ακαλλιέργητη γη όπως στη
Ρωσία. Έτσι αν το χτίσιμο του κρατικού καπιταλισμού για το Στάλιν
απαίτησε την κατακόρυφη αύξηση της εκμετάλλευσης και εκατομμύρια
νεκρούς, στην Κίνα ή τα πράγματα θα γίνονταν ακόμη πιο άγρια, ή δεν θα
μπορούσαν να υλοποιηθούν τα σχέδια του ΚΚΚ.
Αυτή
η αδυναμία του κινέζικου καπιταλισμού προκαλούσε μια διαρκή
αντιπαράθεση απόψεων μέσα στην ηγεσία του κόμματος σε σχέση με το ποιος
είναι ο καταλληλότερος δρόμος. Στη δεκαετία του '50 η ανάπτυξη ήταν
αρκετά μεγάλη, όμως δεν ήταν αρκετή για να επιτευχθούν οι στόχοι της
εκβιομηχάνισης που έβαζε η ηγεσία. Έτσι το 1957 ο Μάο ξεκίνησε το
“Μεγάλο Άλμα προς τα μπρος”, μια διαδικασία μαζικής κολεκτιβοποίησης
της γεωργίας, κατά την οποία οι αγρότες μετατράπηκαν σε εργάτες γης. Το
σχέδιο απέτυχε παταγωδώς. Η αγροτική παραγωγή κατέρρευσε και
περισσότεροι από 30 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν από το λιμό. Πέρασαν 8
χρόνια, το 1965, για να επανέλθει η παραγωγή στα προηγούμενα επίπεδα. Σ'
αυτά τα χρόνια είχε μεσολαβήσει ένα ακόμη χτύπημα, καθώς η ρήξη με την
ΕΣΣΔ οδήγησε σε απόσυρση της ρώσικης οικονομικής βοήθειας.
Η
σινοσοβιετική ρήξη ήταν αντανάκλαση της διαφορετικής φάσης στην οποία
βρισκόταν η ανάπτυξη του κρατικού καπιταλισμού στις δύο χώρες. Η ΕΣΣΔ
είχε ολοκληρώσει τον κύκλο της “πρωταρχικής συσσώρευσης” και στις
δεκαετίες του '50 και του '60 απολάμβανε ένα κομμάτι της μεταπολεμικής
άνθησης. Οι νέοι παγκόσμιοι συσχετισμοί τής επέτρεπαν να έχει οικονομική
διείσδυση σε “τρίτες” χώρες που δεν άνηκαν αυστηρά ούτε στο αμερικάνικο
ούτε στο ρώσικο μπλοκ. Καθώς έκανε μπίζνες με χώρες της Ευρώπης ή της
Ασίας, δεν μπορούσε να διατηρεί ούτε καν στα λόγια αναφορές στην
επανάσταση. Η “ειρηνική συνύπαρξη” ήταν αναγκαίο συμπλήρωμα. Τα
Κομμουνιστικά Κόμματα στις διάφορες χώρες δεν έπρεπε να παλεύουν ενάντια
στις κυβερνήσεις τους αλλά το πολύ πολύ να τις πιέζουν να έχουν σχέσεις
με τη Ρωσία. Η Κίνα είχε ακόμη ανάγκη την επαναστατική συνθηματολογία
και για να πιέσει τον πληθυσμό της να κάνει θυσίες αλλά και για να
αντιμετωπίσει τις εξωτερικές πιέσεις από πολλές πλευρές. Όταν το 1962
ξέσπασε πόλεμος Κίνας-Ινδίας, η Ρωσία υποστήριξε την Ινδία με την οποία
είχε περισσότερες παρτίδες.
Στο
εσωτερικό της Κίνας, οι διαδοχικές αποτυχίες είχαν περιθωριοποιήσει τον
Μάο. Κυριαρχούσαν πλέον απόψεις υπέρ μιας σχετικής φιλελευθεροποίησης
της οικονομίας. Το 1965 ανακάλυψε πως τα κομματικά έντυπα στο Πεκίνο δεν
του επέτρεπαν να δημοσιεύσει ούτε καν κάποια κείμενα για ζητήματα
πολιτισμού. Ο Μάο αποφάσισε πως θα έδινε τη μάχη για να ξαναπάρει το
πάνω χέρι. Ωστόσο δεν έλεγχε ούτε τον μηχανισμό του κόμματος, ούτε του
στρατού. Ο δρόμος που επέλεξε ήταν η “Πολιτιστική Επανάσταση”. Κάλεσε τη
φοιτητική νεολαία σε κινητοποίηση για να αντιμετωπίσει όσους ακολουθούν
τον “καπιταλιστικό δρόμο”. Ομάδες “ερυθροφρουρών” δηλαδή φοιτητών και
μαθητών οπαδών του Μάο άρχισαν να συγκρούονται με καθηγητές και τη
γραφειοκρατία της εκπαίδευσης. Με σύμβολο το “κόκκινο βιβλίο” του Μάο,
ξέσπασε ένα κύμα από δημόσιες διαπομπεύσεις και δίκες-παρωδία.
Ο
Μάο δεν είχε διαλέξει τυχαία τους φοιτητές ως βάση του κινήματός του.
Αν απευθυνόταν στους εργάτες η κατάσταση θα κινδύνευε να εξελιχθεί σε
πραγματική ταξική πάλη με απεργίες και διεκδικήσεις. Οι φοιτητικές
διαδηλώσεις ήταν σχετικά ακίνδυνες όσο δεν διαταρασσόταν η οικονομία -η
επανάσταση ήταν “πολιτιστική”. Παρόλα αυτά, τα πράγματα δεν έμειναν τόσο
ελεγχόμενα. Οι εργάτες άρχισαν να μπαίνουν στη μάχη χωρίς “πολιτιστικά”
αιτήματα. Στη Σανγκάη το Γενάρη του '67 οι σιδηροδρομικοί έκαναν την
αρχή και οι απεργίες απλώθηκαν σε όλους τους χώρους, διεκδικώντας
αυξήσεις, λιγότερες ώρες δουλειάς και καλύτερες συνθήκες. Το κίνημα
έφτασε να κηρύξει τη “Λαϊκή Κομμούνα της Σαγκάης”. Και το κομματικό
κατεστημένο και ο Μάο ήθελαν να σταματήσουν αυτές τις εξελίξεις. Οι
ερυθροφρουροί καλούνταν να μην μπαίνουν στα εργοστάσια. Οι απεργίες ήταν
“αντεπαναστατικές” και “οικονομίστικες”. Η κατάσταση όμως είχε φύγει
από τον έλεγχο και από άλλες απόψεις. Διαφορετικές ομάδες ερυθροφρουρών
που υποστήριζαν διαφορετικές πτέρυγες του κόμματος συγκρούονταν μεταξύ
τους σε ολόκληρη τη χώρα ακόμη και με βαρύ οπλισμό. Η Πολιτιστική
Eπανάσταση μετατρεπόταν σε εμφύλιο πόλεμο.
Μόνο ο στρατός μπορούσε να
βάλει τάξη. Οι λογαριασμοί μεταξύ της άρχουσας τάξης μπορούσαν να λυθούν
αργότερα. Όλοι συμφωνούσαν ότι έπρεπε να κατασταλεί το κίνημα. Πλέον ο
εχθρός δεν ήταν ο “καπιταλιστικός δρόμος” αλλά οι “αριστερές υπερβολές”.
Οι πραγματικά αριστερές φωνές που εμφανίστηκαν μέσα στην Πολιτιστική
Επανάσταση, όπως για παράδειγμα η οργάνωση Σενγκ Βου Λιεν, σφαγιάστηκαν.
Το 1969 είχε επιβληθεί ορισμένη τάξη. Η βασική μέθοδος ήταν ο
εκτοπισμός εκατομμυρίων φοιτητών στην ύπαιθρο για “επανεκπαίδευση”. Η
Πολιτιστική Επανάσταση είχε στην πραγματικότητα τελειώσει. Στο τέλος
αυτού του αιματοκυλίσματος, η οικονομία της Κίνας έβγαινε πιο
αποδυναμωμένη. Όμως οι δύο πυλώνες της άρχουσας τάξης, το κόμμα και ο
στρατός έβγαιναν με αυξημένες δυνάμεις. Στη διάρκεια της Πολιτιστικής,
ολοκληρώθηκαν οι δοκιμές για βόμβες υδρογόνου. Το 1964 η Κίνα είχε ήδη
αποκτήσει πυρηνική βόμβα. Αυτός ήταν εξάλλου ο πραγματικός στόχος πίσω
από τις κόντρες της άρχουσας τάξης, η μετατροπή της Κίνας σε υπερδύναμη.
Σήμερα
είναι εύκολο να γνωρίζουμε ότι το καθεστώς της Κίνας δεν ήταν ποιοτικά
διαφορετικό από της Ρωσίας. Το 1972 ο Μάο προχώρησε στη δική του
“ειρηνική συνύπαρξη” με τον ιμπεριαλισμό. Η επίσκεψη του Νίξον στην Κίνα
συμβόλισε χαρακτηριστικά την αλλαγή συσχετισμών στην Ασία. Οι ΗΠΑ
έχαναν στο Βιετνάμ, αλλά βελτίωναν τη σχέση τους με την Κίνα, η οποία
βρέθηκε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η “σκέψη του Μάο” ξαφνικά είδε
στον ΟΗΕ μια “αρένα πάλης” και όχι ένα άντρο εγκληματιών. Το 1969 είχε
προηγηθεί ένας περιορισμένος πόλεμος μεταξύ Κίνας και ΕΣΣΔ. Στα
τελευταία χρόνια της ζωής του Μάο, η Σοβιετική Ένωση παρουσιαζόταν ως
πιο επικίνδυνος ιμπεριαλισμός σε σχέση με τις ΗΠΑ. Το σκάνδαλο
Γουότεργκεϊτ που συγκλόνισε τις ΗΠΑ δεν δημοσιεύτηκε στις κινέζικες
εφημερίδες. Ο Νίξον, μετά τον εξευτελισμό του, ξαναεπισκέφθηκε τον Μάο
με υποδοχή τιμώμενου προσώπου. Το 1979 η Κίνα εισέβαλε στο Βιετνάμ, το
οποίο είχε προηγουμένως εισβάλει στην Καμπότζη που είχε την προστασία
της Κίνας. Όλα αυτά προκαλούσαν απογοήτευση και σύγχυση σε όσους είχαν
εμπνευστεί από την Πολιτιστική Επανάσταση. Οι μαοϊκές οργανώσεις μπήκαν
σε κρίση και είτε κατέληξαν σε παρανοϊκές αναλύσεις είτε διατήρησαν
κατά βούληση τμήματα από τη “σκέψη του Μάο”. Η πραγματική μαρξιστική
παράδοση δεν έχει όμως καμία σχέση με το Μάο και με τον κρατικό
καπιταλισμό. Η επανάσταση του 1927, όταν η εργατική τάξη της Κίνας
ταρακούνησε τον ιμπεριαλισμό έχει άπειρα περισσότερα διδάγματα. Πόσο
μάλλον που σήμερα η κινέζικη εργατική τάξη είναι πολλαπλάσια και σε
πλήθος και σε δύναμη.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου