 | |||
| Κλωστοϋφαντουργοί στο 8ο Συνέδριο της ΓΣΕΕ |
Βιβλιοκριτική
Μαρία Στύλλου
ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΤΩ ν.15Γ.Φ. ΚΟΥΚΟΥΛΕΣ, ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ (1944-1949)
Αξίζει να διαβάσουν όλοι το βιβλίο του Γιώργου Κουκουλέ γιατί στην πραγματικότητα είναι η ιστορία του συνδικαλιστικού κινήματος σε μια περίοδο αρκετά άγνωστη για τους περισσότερους.
Το κέντρο του βιβλίου σε πρώτο επίπεδο είναι η ιστορία της ΓΣΕΕ στα χρόνια του εμφύλιου και το πώς έπεσαν λυτοί και δεμένοι -Άγγλοι, Αμερικάνοι και οι ελληνικές κυβερνήσεις- για να βάλουν χέρι και να την ελέγξουν.
Η ιστορία αρχίζει από το 7ο Συνέδριο τον Οκτώβρη του '34, όπου για πρώτη φορά συζητιέται το σχέδιο για την ενοποίηση του συνδικαλιστικού κινήματος που μέχρι τότε λειτουργούσε διασπασμένο.
"Το κύριο χαρακτηριστικό της οργανωτικής κατάστασης του ελληνικού συνδικαλιστικού κινήματος την εποχή εκείνη ήταν η πολυδιάσπαση. Υπήρχαν: Η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος, η Ενωτική Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος, που είχε ιδρυθεί μετά τη διάσπαση του 1928 και η οποία επηρεαζόταν απ' το ΚΚΕ, τα Ανεξάρτητα Συνδικάτα που είχαν κι αυτά προέλθει από εσωτερική διάσπαση της ΓΣΕΕ (Ομοσπονδία Σιδηροδρομικών, Δ.Στρατής, Γ.Λάσκαρης, Εργατικό Κέντρο Αθηνών, Ν.Καλύβας, τα Εργατικά Κέντρα Πατρών και Θεσσαλονίκης), η Πανελλαδική Συνομοσπονδία Εργασίας, που είχε προέλθει από εσωτερική διάσπαση των Ανεξάρτητων Συνδικάτων και ορισμένα συνδικάτα τα οποία είχαν αποσπαστεί από την ΕΓΣΕΕ και από τη ΓΣΕΕ και τα οποία ελέγχονταν από τους Αρχειομαρξιστές".
 |
Κοινή σύσκεψη συνδικάτων, 26 Ιουλίου 1936
|
Το σχέδιο δεν πραγματοποιείται γιατί έρχεται η δικτατορία του Μεταξά που διαλύει τα συνδικάτα. Στη διάρκεια της Κατοχής αυτό που συμβαίνει στην πράξη είναι η ενοποίηση αυτών των οργανώσεων μέσα στο ΕΕΑΜ που αναλαμβάνει ουσιαστικά να παίξει το ρόλο της ΓΣΕΕ. Οι εργατικοί αγώνες ξαναρχίζουν πολύ γρήγορα από τη μεγάλη απεργία ενάντια στην επιστράτευση, την πρώτη που έγινε στην κατεχόμενη Ευρώπη, μέχρι απεργίες για αυξήσεις και για να μείνουν ανοιχτά τα εργοστάσια λίγο πριν την απελευθέρωση.
"Στις 25 Φεβρουαρίου του 1943 απήργησαν με επιτυχία οι υπάλληλοι της Τηλεφωνικής, ενώ την ίδια μέρα έγινε και η περίφημη παμμαθητική απεργία. Στις 5 Μαρτίου 1943 έγινε γενική απεργία των δημοσίων υπαλλήλων ενάντια στην πολιτική επιστράτευση. Οι διαδηλωτές έδωσαν αληθινή μάχη και ξαναμπήκαν στο υπουργείο Εργασίας, το οποίο κατόρθωσαν να κρατήσουν επί μια ώρα και ένα τέταρτο, το διέλυσαν κυριολεκτικά και κατέστρεψαν και τις ονομαστικές καταστάσεις της επιστράτευσης. Η μάχη αυτή είχε 12 νεκρούς και περισσότερους από 100 τραυματίες, ενώ ο αριθμός των διαδηλωτών ήταν περίπου 100.000... Τον Ιούνιο του 1943 έγινε 24ωρη παναθηναϊκή απεργία ενάντια στις ομαδικές σφαγές και στο σύστημα της ομηρίας".
Αμέσως μετά την απελευθέρωση η Κεντρική Επιτροπή του ΕΕΑΜ μετατρέπεται σε προσωρινή ΓΣΕΕ και αποφασίζει την οργάνωση του 8ου Συνέδριου σε σύντομο χρονικό διάστημα. Όμως, απ' αυτή τη στιγμή μέχρι να γίνει το συνέδριο περνάει πάνω από ένας χρόνος. Κι αυτό γιατί άρχισε μια ολόκληρη προσπάθεια από μεριάς της κυβέρνησης του Γ.Παπανδρέου να διορίσει "συνδικαλιστές" της εμπιστοσύνης του. Λίγο πριν από τη Βάρκιζα διορίζεται μέσα από τα δικαστήρια νέα διοίκηση της ΓΣΕΕ με άτομα γνωστά για τις καλές τους σχέσεις με τη δικτατορία του Μεταξά. Ταυτόχρονα αρχίζουν να δημιουργούνται τα συνδικάτα-σφραγίδες και οι αντι-σύνδεσμοι, οργανώσεις φαντάσματα με στόχο να εμφανίσουν τους διορισμένους σαν εκπροσώπους εργατών. Όμως παρά την τρομοκρατία, τις νοθείες και τα δικαστήρια στις εκλογές που γίνονται στα σωματεία παντού υπερψηφίζοται οι αριστεροί συνδυασμοί, πράγμα που καθορίζει και τη σύνθεση του 8ου συνέδριου. Παρά τους συμβιβασμούς της ηγεσίας του ΚΚΕ, η πλειοψηφία των σύνεδρων του 8ου συνέδριου είναι αριστερή, με αποτέλεσμα η διορισμένη διοίκηση να δηλώσει αποχή.
Ποτέ δεν άφησαν την καινούρια διοίκηση που βγήκε απ' αυτό το συνέδριο να λειτουργήσει. Επί δύο ολόκληρα χρόνια, το 1946-47, οργιάζουν οι επεμβάσεις με ό,τι μέσα μπορεί να φανταστεί κανείς. Τελικά στις 28 Μάρτη του 1948 γίνεται το 9ο συνέδριο όπου συμμετέχουν μόνο οι δεξιές παρατάξεις με πολύ μικρή ως ανύπαρκτη σχέση με το εργατικό κίνημα, αλλά με μεγάλα στηρίγματα από τις κυβερνήσεις του εμφυλίου. Το κλίμα σ' αυτό το συνέδριο περιγράφεται σ' αυτό το βιβλίο με το επεισόδιο ενός αριστερού που τόλμησε να μιλήσει:
"Λίγο πριν αποχωρήσει ο Δημητράτος συνέβη άλλο ένα σοβαρό επεισόδιο όταν ο μόνος, ίσως, αριστερός αντιπρόσωπος στο Συνέδριο, ο Κ.Μανώλης, εκπρόσωπος των ναυτεργατών πετρελαιοκίνητων και ιστιοφόρων, πήρε το λόγο και κατήγγειλε ότι 'εκατοντάδες εργάτες στάλθηκαν στα νησιά και για την κατάσταση αυτή ευθύνεται η Ελλάς, η Αμερική και η Αγγλία'. Τότε, και πριν τελειώσει το λόγο του, δέχθηκε επίθεση από 'αγανακτισμένους' συνέδρους που τον ξυλοκόπησαν αγρίως, ενώ η αίθουσα του συνεδρίου τρανταζόταν από ουρλιαχτά του είδους: έξω Βούλγαρε!, έξω πληρωμένε, κάτω κουκουέ, έξω οπλατζή, κλπ. Ο αιμόφυρτος σύνεδρος ετέθη υπό την προστασία του προεδρείου το οποίο, εκμεταλλευόμενο την ευκαιρία, υπογράμμιζε τον πλουραλιστικό χαρακτήρα του Συνεδρίου".
Πρωταγωνιστής και πρόεδρος της ΓΣΕΕ που βγήκε από το 9ο συνέδριο ήταν ο Φώτης Μακρής, που είχε το παρατσούκλι Μποδοσάκης -επειδή ήταν τσιράκι του Μποδοσάκη. Μέσα όμως απ' αυτές τις υπηρεσίες που πρόσφερε στους καπιταλιστές κατάφερε να γίνει ο παρακοιμώμενος όλων των κυβερνήσεων μέχρι το 1964.
Το ερώτημα γιατί έγιναν όλες αυτές οι επεμβάσεις στο συνδικαλιστικό κίνημα δεν μπορεί να απαντηθεί απλά με τη θεωρία της εξάρτησης, όπως φαίνεται μέσα από το βιβλίο.
Η μανία των καπιταλιστών που έφτασαν να καθιερώσουν την ποινή του θανάτου για τις απεργίες δεν εξηγείται από τις πιέσεις των ΗΠΑ. Ο φόβος μιας άρχουσας τάξης που κινδύνεψε να ανατραπεί από ένα δυνατό εργατικό κίνημα είναι ο πραγματικός λόγος. Είναι αλήθεια ότι το εργατικό κίνημα παρά τις ήττες και τους συμβιβασμούς του ΚΚΕ συνεχίζει να αντιστέκεται. Το πιο χαρακτηριστικό είναι το τι γίνεται από απεργίες το 1947, δυο χρόνια μετά τη Βάρκιζα και στη μέση του εμφύλιου.
Να μια προκήρυξη της εποχής:
"Συνάδελφοι,
Η άνευ προηγουμένου επιτυχία της χθεσινής απεργίας μας, απέδειξε κατά τον κατηγορηματικώτερον τρόπο το δίκαιον του αγώνος μας.
Όλοι οι υπάλληλοι, οι εργάται και οι τεχνήται όλων των Τραπεζών και όλων των Επιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας, με μιαν θέλησιν και με ακλόνητον συνοχήν και αποφασιστικότητα, έδωσαν το δείγμα της δυνάμεώς των εις την οποίαν και μόνον μπορούν να βασίζουν την δυνατότητα επιβιώσεώς των αλλά και της προόδου των".
Και αυτό δεν είναι το τέλος των εργατικών κινητοποιήσεων. Ακόμα και το 1949, μετά την ήττα και παρόλο που η ηγεσία της ΓΣΕΕ ανήκε στην κυβέρνηση, οι απεργίες συνεχίζονται.
"Το 1949 σε μια ευρύτατη συνδικαλιστική συνεργασία των εργαζόμενων στην κοινή ωφέλεια και στις Τράπεζες, στην οποία έπαιρνε μέρος και ο γράφων, σαν Πρόεδρος των εργαζομένων φωταερίου, που προγραμμάτισε 48ωρη απεργία για την αύξηση αποδοχών, η κυβέρνηση τότε του Ντίνου Τσαλδάρη, την παραμονή της απεργίας, πέρασε από τη Βουλή κατεπειγόντως το Λ.Θ. αντιαπεργιακό ψήφισμα, με το οποίο επιβάλλετο η ποινή του θανάτου στους πρωταιτίους της απεργίας. Έτσι έχουμε πλέον, από την αρνητική πλευρά, την αναγνώριση της απεργίας εκ μέρους της Πολιτείας".
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου