Το κόμμα του προλεταριάτου

Βίκτορ Σερζ, Έτος Ένα της Ρώσικης Επανάστασης, εκδόσεις μαρξιστικό βιβλιοπωλείο

Οι μάζες έχουν χίλια πρόσωπα. Απέχουν πολύ από το να είναι ομοιογενείς, κυριαρχούνται από ποικίλα και αντιφατικά ταξικά συμφέροντα. Ο μόνος τρόπος για να αποκτήσουν καθαρή ταξική συνείδηση είναι η οργάνωση -που χωρίς αυτήν καμιά πετυχημένη δράση δεν είναι δυνατή. Οι εξεγερμένες μάζες του 1917 απέκτησαν συνείδηση των αναγκαίων καθηκόντων τους, των μέσων και των σκοπών τους, διά μέσου του μπολσεβίκικου κόμματος. Αυτό δεν είναι θεωρίες, είναι το τι λένε τα γεγονότα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση μπορούμε να δούμε ανάγλυφα τις σχέσεις που επιτυγχάνονται ανάμεσα στο κόμμα, την εργατική τάξη και τις εκμεταλλευόμενες τάξεις γενικότερα. Είναι εκείνο που πραγματικά επιθυμούν, έστω και με τρόπο συγχυσμένο, οι ναύτες της Κρονστάνδης, οι φαντάροι στο Καζάν, οι εργάτες της Πετρούπολης, του Ιβάνοβο-Βοσνεσένσκ, της Μόσχας και παντού, οι αγρότες που λεηλατούν τις επαύλεις των γαιοκτημόνων. Είναι αυτό που θέλουν όλοι, χωρίς να έχουν τη δύναμη να εκφράσουν τις ελπίδες τους σθεναρά, να τις τις αντιστοιχίσουν με τις οικονομικές και πολιτικές πραγματικότητες, να διατυπώσουν τους πρακτικότερους στόχους και να επιλέξουν την πιο ευνοϊκή στιγμή για δράση, να επεκτείνουν τη δράση από το ένα άκρο της χώρας στο άλλο, να ανταλλάξουν πληροφορίες και να αποκτήσουν την απαραίτητη πειθαρχία, να συντονίσουν τις αναρίθμητες χωριστές προσπάθειες που γίνονται -είναι εκείνο που πραγματικά θέλουν, χωρίς να είναι ικανοί να συνοποτελέσουν μια δύναμη με την απαιτούμενη ευφυΐα, εκπαίδευση, θέληση και άπειρη ενεργητικότητα. Αυτό που θέλουν, λοιπόν, το κόμμα το εκφράζει σε ένα συνειδητό επίπεδο και το εκτελεί. Το κόμμα τούς αποκαλύπτει αυτό που σκέπτονταν. Είναι ο δεσμός που τους ενώνει από τη μια άκρη της χώρας ως την άλλη. Το κόμμα είναι η συνείδησή τους, η οργάνωσή τους.

Όταν οι πυροβολητές του στόλου της Βαλτικής ανησύχησαν για τους κινδύνους που διέτρεχε η επανάσταση κι αναζήτησαν μια λύση ήταν ο μπολσεβίκος αγκιτάτορας που την υπέδειξε. Και δεν υπήρχε άλλη λύση, αυτό ήταν ξεκάθαρο. Όταν οι φαντάροι στα χαρακώματα θέλαν να εκφράσουν την αποφασιστικότητά τους να τελειώνουν με το σφαγείο, εξέλεξαν στην επιτροπή του τάγματος τους υποψήφιους του μπολσεβίκικου κόμματος. Όταν οι αγρότες κουράστηκαν από την αναβλητικότητα του Σοσιαλεπαναστατικού κόμματός τους και άρχισαν να αναρωτιούνται αν είναι καιρός να δράσουν μόνοι τους, ήταν η φωνή του Λένιν που έφτασε στ' αυτιά τους: "Αγρότες, πάρτε τη γη". Όταν οι εργάτες αισθάνθηκαν ραδιουργίες να εξυφαίνονται γύρω τους ήταν Πράβντα που τους έφερε τα συνθήματα δράσης που ήδη μισο-γνώριζαν, τα λόγια της επαναστατικής αναγκαιότητας. Μπροστά στην μπολσεβίκικη αφίσα, ο καταρρακωμένος λαός που περνούσε στο δρόμο, σταματούσε κι αναφωνούσε: "Αυτό είναι!". Ήταν ακριβώς η φωνή τους.

Γι' αυτό το λόγο το προχώρημα των μαζών προς την επανάσταση αντανακλάται σε ένα μεγάλο πολιτικό γεγονός: οι μπολσεβίκοι, μια μικρή επαναστατική μειοψηφία το Μάρτη, γίνεται το Σεπτέμβρη και τον Οκτώβρη το κόμμα της πλειοψηφίας. Οποιαδήποτε διάκριση ανάμεσα στο κόμμα και τις μάζες γίνεται αδύνατη, όλοι αποτελούν ένα πλήθος. Υπάρχουν αναμφίβολα πολλοί άλλοι σκορπισμένοι επαναστάτες ανάμεσα στο πλήθος: αριστεροί εσέροι (οι πιο πολυάριθμοι), αναρχικοί και Μαξιμαλιστές, που στόχευαν στην επανάσταση επίσης. Ήταν μια χούφτα ανθρώπων που σαρώθηκαν από τα γεγονότα, ηγέτες που καθοδηγήθηκαν. Το πόσο θολή αντίληψη είχαν για την πραγματικότητα, θα το δούμε σε πολλά παραδείγματα. Αυτοί που ταυτίζονται και με τις εργαζόμενες μάζες και με την επαναστατική αναγκαιότητα είναι οι μπολσεβίκοι, χάρη στην ακριβή θεωρητική εκτίμηση της δυναμικής των γεγονότων. "Οι κομμουνιστές δεν έχουν άλλα συμφέροντα από την εργατική τάξη σαν σύνολο": έτσι λένε ο Μαρξ και ο Ένγκελς στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο. Αυτή η πρόταση, που γράφτηκε το 1847, εμφανίζεται σε μας σαν μια καταπληκτική πρόβλεψη.

Από τις μέρες του Ιούλη, το κόμμα έχει περάσει μέσα από μία περίοδο παρανομίας και καταδίωξης και τώρα μετά βίας γίνεται ανεκτό. Διαμορφώνεται σε φάλαγγα εφόδου. Από τα μέλη του απαιτεί αυταπάρνηση, πάθος και πειθαρχία. Σε ανταπόδοση, προσφέρει μόνο την ικανοποίηση ότι υπηρετούν το προλεταριάτο. Παρόλα αυτά βλέπουμε ότι οι δυνάμεις του μεγαλώνουν. Τον Απρίλη αριθμούσε 72 οργανώσεις με 80.000 μέλη. Στο τέλος του Ιούλη ήταν 200.000 μέλη σε 162 οργανώσεις.