Η Ιστορία της 4ης Διεθνούς στην Ελλάδα

Η Παρέμβαση της 4^ης Διεθνούς στην Ελλάδα (Νοέμβρης 2013, Μάνχαϊμ)

Ιστορική Αναδρομή

Στην Ελλάδα η 4^η Διεθνής έχει μεγάλη ιστορία. Υπήρχε πάντα τμήμα της 4^ης Διεθνούς στην Ελλάδα από την ίδρυσή της το 1938.

Το 1928, η ‘‘Ομάδα Σπάρτακος’’ (που εξέδιδε και ομώνυμη εφημερίδα) συστάθηκε ως αριστερή αντιπολίτευση μέσα στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ). Ηγέτης της ομάδας ήταν ο Παντελής Πουλιόπουλος, ο πρώτος γραμματέας του ΚΚΕ. Η εφημερίδα ‘’Σπάρτακος’’ δημοσίευε μεταφράσεις κειμένων της Διεθνούς Αριστερής Αντιπολίτευσης στα ελληνικά, καθώς επίσης και εγχώριες αναλύσεις του Ελληνικού καπιταλισμού. Το 1934, αγωνιστές σε μεγάλο βαθμό προερχόμενοι από την ‘’Ομάδα Σπάρτακος’’ μαζί με μια ομάδα που είχε σπάσει απ’ τους Αρχειομαρξιστές (με πρώτο το Μιχάλη Ράπτη - Πάμπλο) ίδρυσαν την οργάνωση των Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας – ΟΚΔΕ.

Το 1938, η ΟΚΔΕ εκπροσωπήθηκε στο ιδρυτικό Συνέδριο της 4^ης Διεθνούς, από το Μιχάλη Ράπτη (Πάμπλο). Αμέσως μετά την ίδρυση της 4^ης Διεθνούς η ΟΚΔΕ έγινε το Ελληνικό τμήμα. Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ακολουθώντας την Ενοποιητική Συνδιάσκεψη του 1946 με τις άλλες Τροτσκιστικές δυνάμεις, το Κομμουνιστικό Διεθνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΔΚΕ) ιδρύθηκε και συνέχισε να είναι το Ελληνικό τμήμα της 4^ης Διεθνούς μέχρι το 1974. Μετά την πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας, το 1974, το ΚΔΚΕ επέστρεψε στο όνομα ΟΚΔΕ, και τελικά, το 1986, ακολουθώντας μια διάσπαση με τις δυνάμεις που σταδιακά αποχώρησαν από την 4^η Διεθνή, η οργάνωσή μας πήρε το σημερινό της όνομα: ΟΚΔΕ-Σπάρτακος (Ελληνικό τμήμα 4^ης Διεθνούς). Έτσι το 2014 θα σημάνει 80 χρόνια συνεχούς παρουσίας του Ελληνικού τμήματος της 4^ης Διεθνούς στην Ελλάδα.

Όταν η ‘’Ομάδα Σπάρτακος’’ δημιουργήθηκε το 1928 κάποια από τα πιο σημαντικά στελέχη του ΚΚΕ, συμπεριλαμβανομένου, όχι μόνο του πρώτου Γενικού Γραμματέα του, Παντελή Πουλιόπουλου, αλλά επίσης και του πρώτου Γραμματέα της Κομμουνιστικής Νεολαίας και του πρώτου Διευθυντή της εφημερίδας του ΚΚΕ. Ο Πουλιόπουλος, συγκεκριμένα, ήταν ένας πολύ σημαντικός διανοούμενος και ηγετικό μέλος των κομμουνιστικών στρατιωτικών ομάδων που εξέφρασαν την αντίθεσή τους στον πόλεμο ενάντια στην Τουρκία το 1922.

Το 1936, η Δικτατορία του Μεταξά επιβλήθηκε στον Ελληνικό λαό, ακολούθησε ένας πόλεμος 9 μηνών [1940-1941]  και η Ναζιστική κατοχή της χώρας μέχρι το 1944. Λόγω των εκτελέσεων της δικτατορίας του Μεταξά (1936-1940) κι αργότερα και των Ναζί και των Σταλινικών, το Ελληνικό τμήμα της 4^ης Διεθνούς σχεδόν εξολοθρέφθηκε.

Ο ίδιος ο Πουλιόπουλος εκτελέστηκε από εκτελεστικό απόσπασμα Ιταλών φασιστών το 1943, όπως και άλλοι σύντροφοι. Είναι ακόμα ζήτημα ιστορικής έρευνας η εκτίμηση του ακριβούς αριθμού των συντρόφων της 4^ης Διεθνούς που εκτελέστηκαν ή δολοφονήθηκαν από Έλληνες [και Ιταλούς] φασίστες, από Ναζί και Σταλινικούς την περίοδο 1936-1945.

Οι εναπομείναντες σύντροφοι, έχοντας την ανάλυση του ιμπεριαλιστικού πολέμου, δεν έπαψαν να πολεμάνε και το Γερμανικό και τον Αγγλικό ιμπεριαλισμό, καθώς και την Ελληνική αστική τάξη, κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες.

Η πλειοψηφία της ηγεσίας του Ελληνικού τμήματος, όμως, διέπραξε ένα μεγάλο σφάλμα, υποτιμώντας τη σημασία του αιτήματος της εθνικής απελευθέρωσης κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, και πήρε μια σεκταριστική θέση ενάντια στο ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο – το μέτωπο αντίστασης). Το ΕΑΜ καθοδηγούνταν από το ΚΚΕ και η ηγεσία του ακολούθησε μια προδοτική στρατηγική Λαϊκού Μετώπου, συνεργασίας με την εθνική αστική τάξη, που οδήγησε, στο τέλος, στην ήττα του ΚΚΕ. Αλλ’ ακόμη, το κίνημα που ηγεμόνευε ήταν ένας γνήσιος λαϊκός ξεσηκωμός με επαναστατική δυναμική.

Δυστυχώς, ήταν μόνο μια μειοψηφία της ηγεσίας της 4^ης Διεθνούς αυτά τα χρόνια που είχε μια μη-σεκταριστική προσέγγιση για τις μάζες του ΕΑΜ σε συμφωνία με τη γραμμή της Ευρωπαϊκής Γραμματείας της 4^ης Διεθνούς. Η επιλογή της πλειοψηφίας της ηγεσίας του Ελληνικού τμήματος περιθωριοποίησε πολιτικά το Ελληνικό τμήμα για μία δεκαετία.

Τη δεκαετία του1960, υπό την ηγεσία αυτών που ήταν μειοψηφία στα τέλη της δεκαετίας του 1940, το ΚΔΚΕ ήταν η μεγαλύτερη ομάδα στ’ αριστερά του ΚΚΕ. Οι σοβαρές διώξεις κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας (1967-74) είχαν αρνητικό αντίκτυπο στη δυναμική του. Πολλοί από τους συντρόφους μας φυλακίστηκαν ή εξορίστηκαν. Παρ’ όλα αυτά, οι αγωνιστές μας έπαιξαν βασικό ρόλο στην ιστορική εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973, ειδικά στην οργάνωση της Εργατικής Συνέλευσης, και το 1974 (μετά την πτώση της χούντας) η εφημερίδα μας ήταν η πρώτη που άρχισε να πουλιέται στους δρόμους, πολύ πριν εμφανιστεί η εφημερίδα του ΚΚΕ.

Μάνος Σκούφογλου