Κομμουνισμός και Πανισλαμισμός

Ταν Μαλάκα, Κομμουνισμός και Πανισλαμισμός, 4ο Συνέδριο Κομιντέρν, 12 Νοέμβρη 1922


 
Κομμουνισμός και Πανισλαμισμός 
Ταν Μαλάκα (1922) 

Αυτός ο λόγος εκφωνήθηκε από τον Ινδονήσιο Μαρξιστή Ταν Μαλάκα στο Τέταρτο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς στις 12  Νοέμβρη, 1922. Απαντώντας στις θέσεις που διατύπωσε ο Λένιν και υιοθετήθηκαν στο  Δεύτερο Συνέδριο οι οποίες και έδιναν έμφαση στην ανάγκη της “πάλης ενάντια στον Πανισλαμισμό”, ο Ταν Μαλάκα αντέτεινε μια πιο θετική προσέγγιση. Ο Ταν Μαλάκα (1897-1949) εκλέχθηκε στέλεχος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ινδονησίας το 1921, αλλά τον επόμενο χρόνο αναγκάστηκε από τις αποικιακές αρχές να εγκαταλείψει τις Δυτικές Ινδίες. Μετά τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας τον Αύγουστο του 1945, επέστρεψε στην Ινδονησία για να συμμετάσχει στον αγώνα ενάντια στην Ολλανδική αποικιοκρατία. Έγινε ηγέτης του Παρτάι Μούρμπα (Προλεταριακού Κόμματος), που ιδρύθηκε το 1948 για να οργανώσει την αντίσταση της εργατικής τάξης απέναντι στην κυβέρνηση Σουκάρνο. Το Φεβρουάριο του 1949 ο Ταν Μαλάκα συνελήφθη από τον Ινδονησιακό στρατό και εκτελέστηκε.

   Σύντροφοι! Έχοντας ακούσει τις ομιλίες του σ. Ζινόβιεβ, του σ. Ράντεκ και των άλλων Ευρωπαίων συντρόφων, και εκτιμώντας τη σημασία,  και για μας στην Ανατολή, του ζητήματος του ενιαίου μετώπου, νομίζω ότι πρέπει να μιλήσω, στο όνομα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ιάβας, τις χιλιάδες εκατομμύρια των καταπιεσμένων λαών της Ανατολής.
 
   Πρέπει να θέσω μερικά ερωτήματα στους δύο συντρόφους. Ίσως ο σ. Ζινόβιεφ να μην είχε υπόψη του ένα ενιαίο μέτωπο για την Ιάβα. Το δικό μας ενιαίο μέτωπο είναι κάτι διαφορετικό. Αλλά η απόφαση του Δεύτερου Συνεδρίου της Κομμουνιστικής Διεθνούς σημαίνει στην πράξη ότι πρέπει να σχηματίσουμε ένα ενιαίο μέτωπο με τον επαναστατικό εθνικισμό. Δεδομένου ότι, όπως θα πρέπει να αναγνωρίσουμε, ο σχηματισμός ενός ενιαίου μετώπου είναι αναγκαίος και στη χώρα μας, το μέτωπό μας δεν μπορεί να είναι με τους Σοσιαλδημοκράτες, αλλά με τους επαναστάτες εθνικιστές. Αλλά οι τακτικές που χρησιμοποιούν οι εθνικιστές ενάντια στον ιμπεριαλισμό διαφοροποιούνται από τις δικές μας. Πάρτε, για παράδειγμα, το μποϊκοτάζ και τον αγώνα για τη Μουσουλμανική απελευθέρωση, τον Πανισλαμισμό. Αυτές είναι οι δύο μορφές που θα εξετάσω διεξοδικά, θέτοντας τα εξής ερωτήματα. Πρώτο, είμαστε υπέρ της υποστήριξης του κινήματος του εθνικού μποϊκοτάζ ή όχι; Δεύτερο, είμαστε υπέρ της υποστήριξης του Πανισλαμισμού, ναι ή όχι; Αν ναι, μέχρι τίνος σημείου;

    Το μποϊκοτάζ, θα πρέπει να παραδεχτώ, σίγουρα δεν είναι μια Κομμουνιστική μέθοδος, είναι όμως ένα από τα πιο αιχμηρά εργαλεία που διαθέτουμε για την περίπτωση της πολιτικο-στρατιωτικής υποδούλωσης της Ανατολής. Μέσα στα προηγούμενα δύο χρόνια γίναμε μάρτυρες της επιτυχίας του μποϊκοτάζ του Αιγυπτιακού λαού το 1919 ενάντια στο Βρετανικό ιμπεριαλισμό, κι ύστερα του μεγάλου Κινεζικού μποϊκοτάζ στα τέλη του 1919 με αρχές του 1920. Το πιο πρόσφατο κίνημα μποϊκοτάζ υπήρξε αυτό της Βρετανικής Ινδίας. Μπορούμε να το παραδεχτούμε ότι τα επόμενα χρόνια κι άλλες μορφές μποϊκοτάζ θα εφαρμοστούν στην Ανατολή. Ξέρουμε ότι αυτή δεν είναι η μέθοδος μας, είναι μια μικροαστική μέθοδος, κάτι που ανήκει στον αστικό εθνικισμό. Μπορούμε να το τραβήξουμε, λέγοντας ότι το μποϊκοτάζ σημαίνει υποστήριξη του εγχώριου καπταλισμού, αλλά έχουμε επίσης παρατηρήσει ότι μετά το κίνημα μποϊκοτάζ της Βρετανικής Ινδίας, τώρα χίλιοι οχτακόσιοι ηγέτες σαπίζουν στη φυλακή, κι ότι το μποϊκοτάζ έχει πυροδοτήσει μια πολύ επαναστατική ατμόσφαιρα, κι ότι στην πραγματικότητα έχει αναγκάσει τη Βρετανική κυβέρνηση να ζητήσει τη συνδρομή του Ιαπωνικού στρατού, σε περίπτωση που εξελιχθεί σε ένοπλη εξέγερση. Γνωρίζουμε επίσης ότι οι Μωαμεθανοί ηγέτες της Ινδίας –Δρ. Κίρτσιεφ, Χασρέτ Μαχονί και αδελφοί Αλί- είναι στην πραγματικότητα εθνικιστές. Δεν έχει καταγραφεί καμιά ανταρσία από τη σύλληψη του Γκάντι.  Αλλά ο λαός της Ινδίας ξέρει πολύ καλά αυτό που κάθε επαναστάτης εκεί ξέρει, ότι μια τοπική ανταρσία δεν μπορεί παρά να καταλήξει σε ήττα, γιατί δεν διαθέτουμε όπλα ή άλλο στρατιωτικό υλικό εκεί πέρα κι έτσι η πρόκληση ενός μποϊκοτάζ θα γίνεται, από δω και πέρα, όλο και πιο πιεστική για μας τους Κομμουνιστές. Και στην Ινδία και στην Ιάβα τείνουν στο να κηρύξουν μποϊκοτάζ στην Ιάβα, ίσως γιατί εκεί οι Κομμουνιστικές ιδέες που εκπηγάζουν απ’ τη Ρωσία έχουν από καιρό ξεχαστεί, ή ακόμη γιατί υπήρξε μια τέτοια απελευθέρωση κομμουνιστικών αισθημάτων στη Βρετανική Ινδία που επηρέασε όλο το κίνημα. Σε  κάθε περίπτωση ερχόμαστε αντιμέτωποι με το εξής ερώτημα: Είμαστε με το να υποστήριξουμε αυτή την τακτική, ναι ή όχι; Μέχρι τίνος σημείου;

   Ο Πανισλαμισμός είναι μεγάλη ιστορία. Πρώτα απ’ όλα θα μιλήσω για τις εμπειρίες μας στις Δυτικές Ινδίες όπου συνεργαστήκαμε με Ισλαμιστές. Έχουμε στην Ιάβα μια πολύ μεγάλη οργάνωση με πολλούς εξαθλιωμένους χωρικούς, τη Σαρεκάτ Ισλάμ (Ισλαμική Ένωση). Ανάμεσα στα 1912 και 1916 αυτή η οργάνωση μετρούσε ένα εκατομμύριο μέλη, κι ίσως να έφταναν και τα τρία ή τέσσερα εκατομμύρια. Ήταν ένα τεράστιο λαϊκό κίνημα, που αναδύθηκε αυθόρμητα και υπήρξε πολύ επαναστατικό.

   Μέχρι το 1921 συνεργαστήκαμε μαζί τους. Το κόμμα μας, που είχε 13.οοο μέλη, μπήκε μέσα σ’ αυτό το κίνημα και έκανε την προπαγάνδα εκεί. Το 1921 καταφέραμε να πείσουμε το Σαρεκάτ Ισλάμ να υιοθετήσει το πρόγραμμά μας. Η Ισλαμική Ένωση επίσης υποκινούσε στα χωριά για έλεγχο των εργοστασίων και για το σύνθημα: Όλη η εξουσία στους φτωχούς χωρικούς, όλη η εξουσία στους προλετάριους! Έτσι το Σαρεκάτ Ισλάμ έκανε την ίδια προπαγάνδα με το δικό μας Κομμουνιστικό Κόμμα, αλλά καμιά φορά με άλλο όνομα.

    Αλλά το 1921 έγινε μία διάσπαση σαν αποτέλεσμα μιας αδέξιας κριτικής της ηγεσίας του Σαρεκάτ Ισλάμ. Η κυβέρνηση με τους πράκτορές της στο Σαρεκάτ Ισλάμ εκμεταλλεύτηκε αυτή τη διάσπαση, κι εκμεταλλεύτηκε επίσης την απόφαση του Δεύτερου Συνεδρίου της Κομμουνιστικής Διεθνούς: Την Πάλη ενάντια στον Πανισλαμισμό! Τι λέγανε στους απλούς χωρικούς; Λέγαν: Κοιτάξτε, οι Κομμουνιστές δε θέλουν μόνο τη διάσπαση, θέλουν και την καταστροφή της θρησκείας σας! Αυτό παραήταν για έναν απλοϊκό Μουσουλμάνο χωρικό. Ο χωρικός  αναλογιζόταν: έχω χάσει τα πάντα σ’ αυτό τον κόσμο, πρέπει να χάσω και τον παράδεισο τώρα; Αυτό αποκλείεται! Έτσι σκεφτόταν. Οι κυβερνητικοί πράκτορες προπαγανδιστές το εκμεταλλευτήκαν αυτό με μεγάλη επιτυχία. Κι έτσι ήρθε η διάσπαση. [Συντονιστής: Ο χρόνος σας τέλειωσε.]

    Έρχομαι από τις Δυτικές Ινδίες, έκανα σαράντα μέρες ταξίδι. [Χειροκρότημα.]

     Οι Σαρεκάτ-Ισλαμιστές πιστεύουν στη δική μας προπαγάνδα και παραμένουν μαζί μας με τα στομάχια τους, για να χρησιμοποιήσω μια λαϊκή έκφραση, αλλά στις καρδιές τους παραμένουν με το Σαρεκάτ Ισλάμ, με τον παράδεισό τους. Γιατί ο παράδεισος είναι κάτι που εμείς δεν μπορούμε να τους παρέχουμε. Γι’ αυτό μποϊκοτάραν τις επαφές μας και δεν μπορούσαμε να περάσουμε πια την προπαγάνδα μας.

    Απ’ τις αρχές του προηγούμενου χρόνου δουλέψαμε για την αποκατάσταση των επαφών μας με το Σαρεκάτ Ισλάμ. Στο συνέδριό μας πέρσι το Δεκέμβρη είπαμε ότι οι Μουσουλμάνοι στον Καύκασο και σ’ άλλες χώρες, που συνεργάζονται με τα Σοβιέτ, και παλεύουν ενάντια στο διεθνή καπιταλισμό, καταλαβαίνουν καλύτερα τη θρησκεία τους, και είπαμε επίσης ότι, αν θέλουν να κάνουν προπαγάνδα για τη θρησκεία τους, μπορούν να την κάνουν, αν και δε θα έπρεπε να την κάνουν στις συναντήσεις μας αλλά στα τζαμιά.

    Ρωτηθήκαμε σε δημόσιες συναντήσεις: Είμαστε Μουσουλμάνοι –ναι ή όχι; Πιστεύουμε στο Θεό –ναι ή όχι; Τι απαντήσαμε; Ναι, είπα, όταν στέκομαι μπροστά στο Θεό είμαι Μουσουλμάνος, άλλα όταν στέκομαι μπροστά σε ανθρώπους δεν είμαι Μουσουλμάνος [δυνατό χειροκρότημα], γιατί ο Θεός είπε ότι υπάρχουν πολλοί διάολοι ανάμεσα στους ανθρώπους! [Δυνατό χειροκρότημα.] Έτσι καταφέραμε την ήττα των ηγετών τους με το Κοράνι στα χέρια, και στο συνέδριό μας τον περασμένο χρόνο εξαναγκάσαμε τους ηγέτες του Σαρεκάτ Ισλάμ μέσω των μελών τους, να συνεργαστούνε μαζί μας.

    Όταν ξέσπασε μια απεργία πέρσι το Μάρτιο, οι Μουσουλμάνοι εργάτες μας χρειαστήκανε, αφού έχουμε τους σιδηροδρομικούς υπό την ηγεσία μας. Οι ηγέτες του Σαρεκάτ Ισλάμ είπαν: Θέλετε να συνεργαστείτε μαζί μας, άρα πρέπει και να μας βοηθάτε. Φυσικά πήγαμε και τους είπαμε: Ναι, ο Θεός σας είναι παντοδύναμος, θέλησε όμως σ’ αυτή τη γη οι σιδηροδρομικοί να είναι πιο παντοδύναμοι! [Δυνατό χειροκρότημα.] Οι σιδηροδρομικοί είναι η εκτελεστική επιτροπή του Θεού σ’ αυτό τον κόσμο. [Γέλιο.]

    Αλλά αυτό δεν έδωσε λύση κι αν διασπαστούμε και πάλι θα πρέπει να είμαστε βέβαιοι πως η κυβερνητικοί πράκτορες θα βρίσκονται πάλι εκεί με τον Πανισλαμισμό τους. Άρα το θέμα του Πανισλαμισμού είναι πολύ άμεσο.

    Μα πρώτα απ’ όλα πρέπει κανείς να καταλαβαίνει τι σημαίνει η λέξη Πανισλαμισμός. Κάποτε, είχε ιστορική σημασία και σήμαινε ότι το Ισλάμ πρέπει να κατακτήσει όλο τον κόσμο, με το σπαθί στο χέρι, κι ότι αυτό θα πρέπει να γίνει υπό την αρχηγία του Χαλίφη, και ο Χαλίφης θα πρέπει να είναι Αραβικής καταγωγής.  400 χρόνια περίπου μετά το θάνατο του Μωάμεθ οι Μουσουλμάνοι χωρίστηκαν σε τρία μεγάλα κράτη κι έτσι ο Ιερός Πόλεμος έχασε τη σημασία του για όλο το Μουσουλμανικό κόσμο. Έτσι έχασε το νόημα ότι, στο όνομα του Θεού, ο Χαλίφης και η Μουσουλμανική θρησκεία έπρεπε να κατακτήσουν ολόκληρο τον κόσμο, γιατί ο Χαλίφης της Ισπανίας είπε, εγώ είμαι ο πραγματικός Χαλίφης, εγώ πρέπει να κρατάω τη σημαία, και ο Χαλίφης της Αιγύπτου είπε το ίδιο, και ο Χαλίφης της Βαγδάτης είπε, εγώ είμαι ο πραγματικός Χαλίφης, αφού κατάγομαι κι απ’ την Αραβική φυλή των Κουράις.

   Έτσι ο Πανισλαμισμός δεν έχει πια το αρχικό του νόημα, αλλά τώρα έχει στην πράξη ένα εντελώς διαφορετικό νόημα. Σήμερα, ο Πανισλαμισμός σημαίνει τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, γιατί για τους Μουσουλμάνους το Ισλάμ είναι τα πάντα: όχι μόνο θρησκεία, αλλά επίσης το κράτος, η οικονομία, το φαγητό, κι όλα τ’ άλλα. Κι έτσι ο Πανισλαμισμός τώρα σημαίνει την αδελφότητα όλων των Μουσουλμανικών λαών, και τον απελευθερωτικό αγώνα όχι μόνο των Αράβων, αλλά ακόμη των Ινδών, των Ιαβέζων και όλων των καταπιεσμένων Μουσουλμανικών λαών. Αυτή η αδελφότητα σημαίνει τον πρακτικό απελευθερωτικό αγώνα όχι μόνο ενάντια στον Ολλανδικό, αλλά ακόμη ενάντια στον Αγγλικό, στο Γαλλικό και στον Ιταλικό καπιταλισμό, και ως εκ τούτου ενάντια στον καπιταλισμό στο σύνολό του. Αυτό σημαίνει τώρα Πανισλαμισμός στην Ινδονησία μεταξύ των αποικιοκρατούμενων λαών, με βάση την προπαγάνδα τους –τον απελευθερωτικό αγώνα ενάντια στις διαφορετικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις του κόσμου.

    Αυτό είναι το νέο καθήκον για μας. Απλά επειδή θέλουμε να στηρίξουμε τον εθνικό αγώνα, θέλουμε κιόλας να στηρίξουμε τον απελευθερωτικό αγώνα των πολύ μαχητικών, πολύ δραστήριων 250 εκατομμυρίων Μουσουλμάνων που ζουν κάτω από ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Γι’ αυτό θα ρωτήσω και πάλι: Θα πρέπει να στηρίξουμε τον Πανισλαμισμό, μ’ αυτή την έννοια;

    Μ’ αυτό θα κλείσω. [Ζωηρό χειροκρότημα].

Σχόλια